Deze week start de vaccinatie van medewerkers in de langdurige zorg. Zorgprofessionals worden hierover door hun zorgaanbieders geïnformeerd. De volgende stap richt zich op het vaccineren van patiënten in de langdurige zorg. Het kabinet onderzoekt nu de mogelijkheden om met Pfizer bewoners van (grotere) verpleeghuizen te gaan vaccineren. In dit bericht informeren wij u over de huidige stand van zaken rondom het informeren van -en toestemming geven door- patiënten of wettelijk vertegenwoordigers.
Toestemming voor vaccinatie
Voor vaccinatie met een COVID-19-vaccin is toestemming van de patiënt noodzakelijk. Deze toestemming kan worden gegeven door de patiënt of door zijn of haar wettelijk vertegenwoordiger. Met wettelijk vertegenwoordiger wordt de vertegenwoordiger in de zin van de WGBO bedoeld: als de patiënt een mentor of curator heeft, geldt deze als wettelijk vertegenwoordiger. Als dit niet zo is dan geldt het familielid of de naaste die als vertegenwoordiger is aangewezen als wettelijk vertegenwoordiger.
De werking en eventuele bijwerkingen kunnen per vaccin verschillen. De informatiebrieven aan patiënten en de toestemming van patiënten voor de vaccinatie zijn daarmee gebonden aan het merk van het vaccin. Het vragen van toestemming kan dus pas starten als het vaccin waarmee zal worden gevaccineerd definitief bekend is.
De toestemming van de patiënt wordt gegeven aan de behandelend arts. Verenso adviseert haar leden de toestemming voor vaccinatie schriftelijk vast te laten leggen. Het is belangrijk dat de arts -voor het toedienen van het vaccin- controleert of de toestemming ook daadwerkelijk is gegeven. Ook wanneer het vaccin door een ander wordt toegediend, ligt de verantwoordelijkheid bij de behandelend arts.
Toestemming voor aanleveren gegevens aan het RIVM
Daarnaast vraagt het RIVM aan de behandelend arts om een set van vaccinatiegegevens door te geven op persoonsniveau, zodat zij onder andere de vaccinatiegraad goed in beeld kunnen krijgen. Ook voor het aanleveren van deze gegevens is toestemming noodzakelijk van de patiënt of diens vertegenwoordiger. Deze toestemming moet schriftelijk worden gegeven. De arts kan immers enkel het beroepsgeheim doorbreken met expliciete toestemming van de patiënt. De vaccinatiegegevens worden ingevoerd in het EPD. De behandelend arts is verantwoordelijk voor de juiste registratie van de vaccinatiegegevens. Verzending van de gegevens vindt direct plaats vanuit het EPD. De EPD-leveranciers bouwen momenteel de benodigde gegevens in, in overleg met het RIVM.
Voorbeeld informatiebrieven en toestemmingsformulier
Als duidelijk is welk vaccin beschikbaar komt voor onze patiënten, ontvangt u de opgestelde algemene informatiebrieven voor patiënten en wettelijk vertegenwoordigers. Deze brieven zullen door de brancheorganisaties worden verspreid. Zorgorganisaties kunnen de brieven dan zelf verzenden. Bij de informatiebrieven zit een toestemmingsformulier voor 1) het vaccineren van de patiënt, en 2) het aanleveren van vaccinatiegegevens van de patiënt aan het RIVM. Ook is een bijlage toegevoegd waarin duidelijk staat beschreven welke gegevens met welk doel worden aangeleverd aan het RIVM bij akkoord.
Stroomschema voor specialisten ouderengeneeskunde en zorgorganisaties
De doorlooptijd tussen het versturen van de informatiebrieven en de start van vaccineren is kort. Dit betekent dat een strakke planning noodzakelijk is. Verenso werkt momenteel samen met ActiZ aan een stroomschema waarin het traject van toestemming verkrijgen staat beschreven. Het schema richt zich op de vaccinatie van ouderen waarbij een specialist ouderengeneeskunde hoofdbehandelaar is. Ouderen in verpleeghuizen die hun eigen huisarts hebben, worden door de huisarts gevaccineerd. Hiervoor loopt een andere route. Het stroomschema met aanvullende informatie komt zo spoedig mogelijk beschikbaar. Wij houden u hiervan op de hoogte.
Meer informatie: Sandra van Beek of Roy Knuiman
