Op 23 januari 2020 heeft Verenso de handreiking ‘Palliatieve sedatie bij refractair probleemgedrag bij mensen met dementie’ gepubliceerd (klik hier voor de pdf-versie). Deze handreiking ondersteunt specialisten ouderengeneeskunde bij zorgvuldige besluitvorming wanneer sprake is van probleemgedrag rond het levenseinde.
Mensen met dementie kunnen ander gedrag gaan vertonen dan voorheen. Er bestaan verschillende manieren en behandelmethoden om deze mensen te helpen. Maar soms is gedrag veel minder makkelijk te begrijpen. Als gevolg van de ziekte kunnen mensen somber, psychotisch, angstig en paniekerig worden. Ze gaan bijvoorbeeld schreeuwen, slaan of zichzelf pijn doen. Soms is het gedrag zodanig dat dit leidt tot ernstig lijden van de patiënt.
Aan het gedrag kunnen verschillende oorzaken ten grondslag liggen. Daarom wordt altijd in een multidisciplinair team gezocht naar aanvaardbare oplossingen om het lijden te verlichten. Heel soms komt het voor dat dit niet lukt en het gedrag blijft bestaan, we noemen dit refractair probleemgedrag. Om het lijden te verzachten kan het inzetten van palliatieve sedatie als uiterste behandeloptie overwogen worden.
Wat is palliatieve sedatie?
Palliatieve sedatie is een vorm van medisch handelen waarbij, door middel van het toedienen van medicijnen, het bewustzijn van de patiënt wordt verlaagd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurende palliatieve sedatie en continue palliatieve sedatie. Kortdurende palliatieve sedatie kan soms rust creëren, het systeem ‘resetten’ en zo vicieuze cirkels doorbreken. Het doel van continue palliatieve sedatie is het ernstig lijden te verlichten tot aan het overlijden. Deze vorm van sedatie wordt alleen ingezet in de laatste levensfase wanneer de stervensfase zich aankondigt. Mensen overlijden niet door palliatieve sedatie, maar sterven aan de ziekte die zij hebben.
Zorgvuldige besluitvorming
Vaststellen of sprake is van refractair probleemgedrag is niet eenvoudig. Vaak gaat het ook over mensen die maar zeer beperkt, of helemaal niet direct kunnen communiceren. Dat maakt het heel moeilijk om ze te helpen, te begrijpen en ook heel moeilijk om te bepalen of er sprake is van lijden. Daarom is het heel belangrijk dat een team van mensen met ervaring in de zorg voor mensen met dementie, samen met de naasten en de wettelijk vertegenwoordiger, zoeken naar de best passende oplossing voor deze persoon. De handreiking ‘Palliatieve sedatie bij refractair probleemgedrag bij mensen met dementie’ helpt specialisten ouderengeneeskunde om de juiste stappen te nemen en bevat adviezen ten aanzien van indicatiestelling en uitvoering. De handreiking kwam tot stand in samenwerking met specialisten ouderengeneeskunde en hoogleraren ouderengeneeskunde. Verenso zal zich blijven inspannen om de zorg voor mensen met dementie verder te verbeteren.
