Aios ouderengeneeskunde op internationaal geriatriecongres

Nienke Fleuren, Stephanie Stassen

In Nice vond van 20 t/m 22 september het congres plaats van de European Geriatric Medicine Society (EUGMS) met ruim 1400 deelnemers uit 48 landen. Via VASON waren 26 aios ouderengeneeskunde aanwezig van alle drie de opleidingsinstituten. Daarnaast waren er de opleidingsdirecteuren, meerdere andere specialisten ouderengeneeskunde en enkele aios op eigen gelegenheid, wat ons veel gelegenheid gaf om (toekomstige) collega’s te leren kennen.

De specialisten ouderengeneeskunde, al dan niet in opleiding, hebben eveneens een bijdrage geleverd op het congres middels vijf posters en twee korte presentaties: Lotje Oosterbaan, Kirsten Andringa, Jennifer Harmer en Pia Sonneveld over SPICT en de Surprise Question (zie artikel in het Tijdschrift voor ouderengeneeskunde 4-2017); Suzan Hanssen over continue palliatieve sedatie bij refractaire neuropsychiatrische symptomen (waar buitenlandse collega’s erg van onder de indruk waren); Karin Pouw over aanpassing van de START- en STOPP-criteria bij verpleeghuisbewoners (zie elders in deze editie); Dennis Visser had een poster en presentatie over zijn FIT4FRAIL-onderzoek en Paul Terpstra had eveneens een poster en presentatie over aspiratiepneumonie bij patiënten na een CVA. Daarnaast was er een sessie waarin prof. Wilco Achterberg (LUMC) uiteenzette hoe de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde eruit ziet. Daaruit bleek maar weer hoe uniek ons specialisme is en hoe goed we het in Nederland voor elkaar hebben. 

Naast de indeling van geriatrische zorg binnen Europa stond het congres in het teken van van preventie bij ouderen, met onder andere lezingen over voeding en vitamines. Deficiënties komen vaak voor bij kwetsbare ouderen, maar het is nog steeds niet duidelijk of het vitaminegebrek oorzaak of gevolg is van de kwetsbaarheid. Het advies blijft om vitamine D standaard te suppleren en andere vitamines alleen bij bewezen deficiënties. Een gevarieerd dieet is nog altijd het beste.

Directe orale anticoagulantia (DOAC's) bij kwetsbare ouderen is meermaals besproken, onder andere door Wilma Knol (UMCU). Geen enkele andere medicijngroep is ook bij 80-plussers in zo veel RCT’s onderzocht. Volgens de laatste literatuur zijn DOAC’s ook in deze groep effectief – zelfs effectiever dan bij jongere mensen – en veiliger dan vitamine K-antagonisten, met vooral minder intracerebrale bloedingen. Het is aannemelijk dat dit ook voor kwetsbare ouderen geldt, ondanks dat kwetsbare ouderen vaak geëxcludeerd worden in RCT’s en de kwetsbaarste altijd.

Screeningsprogramma’s voor kanker kwamen ook aan bod. Het belangrijkste is dat deelname aan screening een keuze is die genomen wordt na afwegen van de voor- en nadelen van screening en het vervolg. Bij screening worden gewoonlijk tumoren gevonden in een vroeg stadium, derhalve is screening zinvol bij een minimale levensverwachting van 10 jaar.

Het was erg leerzaam en leuk om internationale collega’s te ontmoeten, omdat iedereen worstelt met de vraag hoe we het beste voor onze ouderen kunnen zorgen en daarin kunnen we veel van elkaar leren.

Opvallend waren enkele bijdrages van onze internationale collega's. Denk hierbij aan een onderzoek waarbij het CRP meten bij ouderen behulpzaam is bij het vaststellen van infectie en een onderzoek dat de relatie bevestigde tussen depressie en welzijn. Maar ook aan dokters in Italië die niets weten over delier, in Polen word je uit een verpleeghuis ontslagen als je Barthel-index boven de 45 komt (en je komt er überhaupt niet in met een psychiatrische diagnose of als je terminaal bent), in Duitsland en Oostenrijk beginnen ze nu pas ervaring te krijgen met verstandelijk beperkte ouderen, omdat deze gehele populatie in de oorlog is omgekomen en in Frankrijk is zolpidem vooral bekend als ‘rape drug’. 

De presentatietechniek van sommige internationale collega's was niet om over naar huis te schrijven. Gelukkig worden ons tijdens de opleiding betere presentatietechnieken bijgebracht. Visuele impressies zijn te vinden in vlog op de website van Ouderengeneeskunde.nu.