Kwaliteit

Wordt het ontkennen van de werkelijkheid het nieuwe normaal?

Coronaperikelen in de tweede golf

 

Conform de handreiking van Verenso over hoe om te gaan met bezoek en sociale contacten, hanteren we een rechtvaardige bezoekersregeling voor onze verzorgings- en verpleeghuizen. Aspecten van de uitvoering van die regeling zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en deskundigheidsadviezen. Maar ook op logisch redeneren rondom de preventie van een zeer bedreigende ziekte voor kwetsbare ouderen.  De balans tussen sociale wenselijkheid en het voorkomen van een ernstige infectie is daardoor groot.  Zo is echter niet de overtuiging van iedereen, zoals mij bleek in de afgelopen weken.  De ontkenning van de werkelijkheid en de feiten deed denken aan de afloop van de Amerikaanse verkiezingen.

“Vermijd contacten bij een positieve coronatest”. Een heel duidelijke en sociaal aanvaardbare
 ‘oneliner’ in de Verenso-adviezen en dito bij  RIVM, GGD en FMS.  Je steekt immers anderen aan, waarbij men de ernst van de ziekteverschijnselen en de afloop niet van tevoren kan voorspellen.
Toch bleek dit niet duidelijk genoeg voor de naaste van een bewoner in een van onze verpleeghuizen. Hoewel positief getest op COVID-19, besloot ze toch het verpleeghuis te bezoeken. Hiermee negeerde ze de consequenties van haar testuitslag. Binnen 48 uur was duidelijk wat er gebeurt als men eigenbelang boven het belang van anderen stelt.  Op dag drie was er een landelijke score van 76 besmette verpleeghuisbewoners waarvan er 5 (7%!) aanwezig bleken in ons verpleeghuis.

Cohortvorming, druppelisolatie, wel of geen verhuizing van bewoners, management-overleg en vijf besmette bewoners later zag we dus het resultaat van de balans-verstoring tussen sociale zorgaspecten en ziektepreventie. Na het weekend likte de hoofdbehandelaar zijn wonden en was ‘outbreak-management’ weer zijn hoofdtaak geworden, net als tijdens de eerste golf.

Een van de ‘lessons learned’ van de vorige golf was om begrip voor en acceptatie van elkaars standpunten te benadrukken. Vooral duidelijke communicatie waarom we doen wat we doen. Uitleg geven over de genomen maatregelen en vooral ‘maatwerk’ leveren.  U kent deze lessen ook wel. Maar al deze geleerde lessen lijken tot een halt gekomen als er een onoverbrugbare kloof wordt gecreëerd tussen persoonlijke keuzen en keuzen van algemeen belang. Wat moet ik doen als er ‘ultieme ik-denkers’ aan de deur verschijnen, die de werkelijkheid ontkennen op een manier zoals een blonde president uit de Verenigde Staten dat alleen kan.

In mijn weekenddienst zag ik de hectiek van de COVID-cohort-afdeling, die ik sinds de vorige golf alweer bijna vergeten was. Voor het eerst werd ik toen getroffen door de gedachte dat we weerloos voor het virus worden, als we iedere Nederlander zijn persoonlijke vrijheid gunnen. Vooral omdat ik zag hoe snel de afdeling vol kan lopen met verdachte en bewezen corona-infecties. Logisch dat de leek denkt dat we over de berg zijn. In strikte zin is er inderdaad een afname van de COVID-gevallen in de ziekenhuizen. Maar die verplaatsten zich momenteel naar de langdurige zorg in het verpleeghuis. Weer komen we als langdurige zorg tekort in de nationale beeldvorming. Op landelijk niveau lijkt dus ook een eigen werkelijkheid te ontstaan. Hoewel me dat onbewust lijkt, toch?

Een eigen werkelijkheid formuleren en de wetenschap ‘weg-googelen’, is echter onaanvaardbaar. Waar we in de eerste golf wellicht te streng zijn geweest, mogen we in de tweede golf misschien wat minder democratisch zijn.  Zodat we een derde golf voorkomen of op zijn minst overeind weten te blijven. Natuurlijk hoop ik dat een derde golf uitblijft en de vaccinatie tegen die tijd al voor verlichting heeft gezorgd. Maar ondertussen blijft een oplossing voor de juiste balans tussen sociale vrijheid en infectie-preventie moeilijk. ‘Maatwerk’,  zoals Verenso vraagt, doet het meest recht aan een juiste balans vinden. Daardoor krijgt het ontkennen van de feitelijkheden ook niet de kans het nieuwe normaal te worden.  

Terugkomend op de realiteit van dit moment kunnen we misschien wat leren van de democraten in de Verenigde Staten over omgang met mensen die de werkelijkheid ontkennen. Verdraagzaamheid en geduld heb ik al als eerste leerpunt opgeschreven.

Mathieu Prevoo
Bestuurder Wetenschap & Opleiding